GDZIE MIESZKAMY
odwiedzających onlinePrzytoczony opis "HISTORII POWSTANIA PAŁACU W BRONICACH" został zacytowany z publikacji "BURZLIWA HISTORIA MARKUSZOWA" - Sławomir Łowczak - Markuszowskie Towarzystwo Regionalne - Markuszów 2001.
O Bronkach pisał już Jan Długosz w swym dziele Liber Beneficiorum : „Jest to wieś położona w parafii Wąwolnica, w której jest 17 szlachciców z różnych herbów i 4 kmieci, a od nich wszystkich płacona jest dziesięcina snopowa i kanapalna dla prepozyta Wąwolnicy, której wartość obliczono na dziesięć grzywien". Wiadomo iż w XVI wieku istniał tu renesansowy dwór rozebrany dopiero w XIX wieku, ale co ciekawe do chwili obecnej zachowały się ruiny lamusa przylegającego kiedyś do XVI wiecznego dworu. Jeszcze w okresie międzywojennym istniały przy jednej z alejek ogrodu fragmenty starych fundamentów. Resztki lamusa znajdują się nieopodal obecnego pałacu po jego południowo-zachodniej stronie. Jak już wspomniano jednym z właścicieli Bronie był Ignacy Hryniewiecki, który to w roku 1796 sprzedał, Bronice, Niebrzegów,, Buchałowice i Łopatki Józefowi Dembowskiemu (dziadkowi Edwarda Dembowskiego, „czerwonego kasztelanica", wybitnego działacza społeczno-politycznego, walczącego o niepodległość ojczyzny piórem, i czynem, który w czasie powstania krakowskiego w 1846 roku zginął od salwy wojsk austriackich idąc na czele procesji patriotyczno-religijnej). Syn Józefa Leon Dembowski rozpoczął w roku 1799 budowę nowego pałacu w Bronicach. W tym celu sprowadził od zaprzyjaźnionej rodziny Czartoryskich (która to w tym czasie doprowadziła Puławy do roli kulturalnej stolicy polskości), znakomitego architekta Christiana Piotra Aignera. Według historyków to właśnie nadworny architekt Czartoryskich, wykonujący także zlecenia Zamoyskich, Lubomirskich był też architektem tworzącym klasycystyczny pałac w Bronicach. Wraz z budynkiem mieszkalnym powstała cała okoliczna infrastruktura, t budynki pomocnicze, zabudowania folwarku. Należy tutaj wspomnieć nie istniejącą już dziś przemyślną wieżę ciśnień, zaopatrującą w bieżącą wodę pałac i budynki gospodarcze. Wodę tłoczoną pod wysokim ciśnieniem używano także do mycia bryczek i powozów, oraz do pojenia koni. Woda pompowana była co jakiś czas do zbiornika na szczycie budowli z pobliskiej studni systemem pomp napędzanych kieratem, w który wprzęganych było sześć koni. Ten prosty, tani w eksploatacji system wodny okazał się bardzo trwały, był jeszcze używany przed II wojną, a nawet w czasie wojny, aż do nastania czasów „demokracji ludowej", kiedy to zrujnowana budowla została ostatecznie rozebrana pod koniec lat pięćdziesiątych. Ta budowla będąca rotundą w narożu ogrodzenia nosiła wyraźne cechy budownictwa Aignera, on był więc także jej budowniczym. Sam pałac w Bronicach jest utrzymaną w stylu klasycy-stycznym skromną, piętrową bryłą architektoniczną, pokrytą wysokim, czterospadowym dachem. Układ wnętrza jest dwutraktowy, z klatką schodową i dużym prostokątnym salonem na osi. Trakt tworzą trzy pokoje. Największy jest środkowy salon z trzema porte-fenętre'ami, wychodzący na wąski balkon, połączony schodami z ogrodem. W salonie zachowały się fragmenty dekoracji sztukatorskiej, autorstwa Fryderyka Baumana. Istniały projekty przebudowy pałacu sporządzone przez Henryka Marconiego, ale nie zrealizowano tych zamiarów, jedynie w końcu XIX wieku jeden z kolejnych właścicieli Stanisław Wołk-Łaniewski dokonaj kilku przeróbek, m. in. na zewnątrz dobudował przedsionek. Dzisiejszy wygląd zewnętrzny odrestaurowanego pałacu, nie odbiega od jego rzeczywistego wyglądu z XIX wieku.
KONTAKT
SONDA
LICZNIK
  |
HISTORIA OKOLIC - PAŁAC W BRONICACH
|
Wersja do druku
